Tổng Giám mục Fulton Sheen

Chuyển ngữ: Montfort Phạm Quốc Huyên Và Eymard Nguyễn Trọng Tôn

Không ai thực sự bất hạnh nếu hiểu được hạnh phúc là gì? Cuộc sống trở thành không chịu đựng nổi đối với những ai không biết tại sao họ lại sống. Người ta thường đồng hóa hạnh phúc với khoái lạc và đồng hóa niềm vui với sự rung động của các dây thần kinh. Những sự vật bên ngoài không đem lại bình an đích thực cho chúng ta. Càng tìm thỏa mãn và nhắm đến điều gì ngoài tầm kiểm soát của mình thì người ta càng thấy điều đó bấp bênh và dễ rơi vào thất vọng.

Có hai hành trình dẫn đến hạnh phúc. Thứ nhất là rút khỏi thế giới bên ngoài, khỏi việc quá đắm chìm trong những sự vật trần thế. Hành trình thứ hai sâu xa hơn là thăng hoa những gì thấp kém trong chúng ta từ việc khăng khăng giữ cho chính mình thành việc hiến dâng cho Thiên Chúa. Con người hiện đại thường cảm nghiệm hành trình thứ nhất, các sự vật bên ngoài trở thành nguồn khổ sở cho con người. Chiến tranh, bất an, phiền muộn và trống rỗng của cuộc sống làm con người kinh hãi đến mức họ cố gắng cắt đứt liên hệ với thế giới bên ngoài và bắt đầu tìm kiếm sự thỏa mãn nơi cái tôi giới hạn của họ. Tâm hồn con người hốt hoảng với sự vật bên ngoài và tìm thỏa mãn trong việc phân tích tiềm thức với các nỗi lo âu, sợ hãi, trạng thái buồn rầu và thất vọng của mình.

Nhưng như thế là tự nhốt mình vào một nhà tù, vì người ta tự cô lập với cái tôi của mình. Muốn chữa trị, người ta cần phải khám phá ra tại sao con người bị cô đơn, sợ lẻ loi, vì hầu như người ta đều sợ ở một mình mà chẳng biết tạo sao viễn tượng ấy làm họ sợ hãi.

Vấn đề ở đây là tìm kiếm sự bình an nội tâm đích thực. Trước đây, người ta nhìn vào thế giới bên ngoài để tìm câu trả lời cho vấn đề của họ. Họ tôn thờ khoa học, hy vọng hạnh phúc sẽ đến nhờ vào những tiến bộ về chính trị hoặc lợi nhuận. Ngày nay người ta lo âu về chính mình. Họ quan tâm đến vấn đề tính dục còn hơn cả đam mê tính dục. Họ chú trọng đến thái độ tinh thần cần có đối với tính dục hơn là sự thỏa mãn thể lý cũng như việc sinh sản con cái. Giá trị, tâm thức, thái độ của họ chiếm hết toàn bộ tâm tư của họ.

Các tâm hồn ngày nay có thể gần gũi Thiên Chúa ngay khi họ cảm thấy xa cách Ngài nhất trong cơn tuyệt vọng. Vì đối với một tâm hồn trống rỗng, Thiên Chúa có thể lấp đầy. Một tâm hồn âu lo Thiên Chúa có thể mang lại sự bình an. Còn một tâm hồn ích kỷ, kiêu ngạo thì không thể đến với ân sủng được.

Con người hiện đại đã bị bẽ bàng. Những kỳ vọng về sự tiến bộ khoa học không thành tựu như họ hy vọng. Tuy nhiên, họ vẫn chưa biết tự khiêm. Họ vẫn giam mình trong cái tôi của mình nên chẳng thấy điều gì khác nữa. Họ sẽ phải thốt lên lời cầu xin Thiên Chúa nâng họ lên khỏi bồn nước trống rỗng của cái tôi của mình. Thánh Augustinô đã cảm nghiệm điều ấy: “lạy Chúa hồn con còn băn khoăn thao thức mãi cho đến khi nào được nghỉ an trong Chúa”.

Con người hiện đại dù chưa trở về với Thiên Chúa, nhưng ít ra đã trở về với chính mình. Sau này, con người sẽ vượt qua và thăng hoa chính mình nhờ ân sủng của Chúa mà hiện nay con người đang tìm kiếm. Không ai tìm kiếm điều gì mà mình biết là không hiện hữu. Ngày nay, tâm hồn thất vọng đang tìm kiếm Chúa với niềm hồi tưởng về một danh xưng mà họ đã từng biết.

Khác biệt giữa những người đã gặp được Chúa trong đức tin và những người đang tìm kiếm Ngài giống như sự khác biệt giữa người vợ đang hạnh phúc với chồng mình và cô thiếu nữ đang thao thức không hiểu mình sẽ tìm được một người chồng không, hoặc đang cố gắng quyến rũ đàn ông bằng phương cách sai lạc. Những kẻ tìm kiếm lạc thú, danh vọng và của cải đều là đang tìm kiếm tuyệt đối. Tuy nhiên, họ vẫn nằm ở bên ngoài kinh thành vĩnh cửu. Những người có đức tin đã đi vào nơi ở đích thực của mình trong lòng Đấng vô biên và đã tìm được “sự bình an mà thế gian này không thể trao tặng được”. Giống như người ta có thể nhìn thấy một gương mặt từ đàng xa nhưng chưa nhận ra đó là người bạn cũ, cũng thế người ta có thể ý thức được nhu cầu về Đấng vô biên và niềm ước ao có được trạng thái ngây ngất bất tận của tình yêu dù vẫn chưa nhận biết đó là Thiên Chúa.

Dù cho một tâm hồn có xấu xa mấy đi nữa thì ai cũng ý thức được sự nô lệ của mình khi mình bị khuất phục trước những lạc thú bất chính. Đó là lý do tại sao những người nghiện rượu là những kẻ nói dối. Miệng họ từ chối sự nô lệ mà chính cuộc sống của họ đang chấp nhận. Những người ấy dù không muốn chấp nhận mình đã sai lầm vẫn từ chối không chịu xác tín về chân lý của Chúa. Tuy nhiên, sự buồn bã và trống rỗng của họ cuối cùng sẽ lôi họ đến với Thiên Chúa thương xót.

Thế giới bên ngoài của chúng ta ngày nay đang gặp những khó khăn trầm trọng, nhưng thế giới nội tâm con người vẫn chưa rơi vào tuyệt vọng. Sau khi ẩn núp vào tâm tư của mình, xa lánh tiếng ồn ào bên ngoài, con người sẽ được nâng cao hơn chính nó để đến với nguồn hạnh phúc đã được định cho nó.

(Trích TGM FULTON SHEEN, Cuộc Đời Đáng Sống,

Montfort Phạm Quốc Huyên và Eymard Nguyễn Trọng Tôn, chuyển ngữ, chương 11, Nxb Đồng Nai, 2018.)